Այս Տարեմուտում, Աշխարհի Իրար Բզկտող Վազքի Մէջ

ԴՈԿՏ. ՄԱՐԻ ՌՈԶ ԱԲՈՒՍԷՖԵԱՆ

Տարեմուտի այս օրերին, աշխարհի այս զազրելի իրարանցումի, հզօրների բացայայտ խժռող քաղաքականութեան մէջ, փորձում եմ գտնել մեր տեղը, ընկալել իմ երկրի ներկայ եւ ապագայ ճակատագիրը:
Որտե՞ղ ենք մենք աշխարհի իրար բզկտող այս վազքի մէջ, որքա՞ն ամուր ենք որպէս երկիր, ի՞նչ  ծրագիր- հեռանկար ունենք մեր յարատեւման համար, ի՞նչ  ենք անում որպէս աշխարհասփիւռ, դեռ ցիր ու ցան ապրող ժողովուրդ, որպէս աղճատուած համայնքներ, անվերջ կորցրած, տանուլ տուած ու երբեք մեր կորուստները չվերագտած, մեր ատամներով, մեր ճիրաններով խլուածը ետ չպահանջած, մեր սերունդների ճակատագրով չմտահոգուող ազգ, դէպի ո՞ւր ենք գնում:
Հզօրների գազանային այս մեծ քաոսի յորձանուտում արդեօք կարո՞ղ ենք այսօրուայ մեր վարած քաղաքականութեամբ, մեր պետական խղճուկ, անկարող կեցուածքով, ազգային մակերեսային հոգեբանութեամբ, մեր ժողովրդի օտարամոլ-ինքնամոռաց վազքով, ճահճացած մտածողութեամբ, առանց խեղդուել-խորտակուելու ոչ միայն սոսկ յարատեւել, ինչպէս ապրել ենք միշտ, այլ ամրապնդուել, բազմանալ, հզօրանալ, տիրանալ մեզնից խլուածին ու միակուռ ազգ դառնալ վերջապէս:
Մեր երկրի մինչեւ օրս եւ այժմեան վարած քաղաքականութիւնը, առանց ներառելու նոյնիսկ ներքին տնտեսականն ու սոցիալականը, ոչ միայն յոյս չի ներշնչում, այլ նոյնիսկ յուսահատեցնում ու ծայր աստիճան անհանգստացնում է:
Գաղտնիք չէ, որ մեր երկրի վարած արտաքին քաղաքականութիւնը բացարձակապէս չի հետաքրքրում երկրի ժողովրդին, այնպէս ինչպէս երկրի իշխանութեանը չի հետաքրքրում իր ժողովրդի սոցիալական վիճակը, նրա քայքայուած հոգեբանութիւնը, նրա ճչացող արհամարանքը հէնց իր՝ կառավարութեան հանդէպ, նրա ակնյայտ անտարբերութիւնը ամէն ինչի, մինչեւ իսկ իր երկրի ու հողի հանդէպ, չի հետաքրքրում նոյնիսկ իր բնակչութեան օրէ օր նուազումը:
Մեր ներկայ կառավարութիւնը այս էլ որերորդ անգամ վտանգում է մեր երկրի ապագան՝ սկսած իր ֆուտբոլային քաղաքականութիւնից, ներառած հայ-թուրքական ստորացուցիչ համաձայնագիրը, եւ մինչեւ օրս իր ստորագրութեան պահպանումն այնտեղ, այժմ էլ Եւրոպական Մաքսային միութեանը միանալու որոշումը…
Այսօր մեր իշխանութեան բոլոր համակարգերում միայն մի երգ է շրջանառում՝ Եւրոպայի եւ եւրոպական չափանիշների գովերգումը: Այն նոյն Եւրոպայի, որը երբեք սեփական միջոցներով չի հարստացել, միշտ ապրել ու զարգացել է այլ երկրների կողոպուտի ու շահագործման հաշուին, առաջ բացայայտ գաղութատիրական, իսկ հիմա Եւրոմիութիւն անունը կրող իր հին քաղաքականութեամբ: Այն նոյն Եւրոպայի, որից արդէն քանիերորդ անգամ խաբուել ու անօգնական ենք մնացել, որն իր շահերը գերադասեց մեր դէմ ծրագրուած Ցեղասպանութեան կասեցումից:
Ինչպէս երեւում է, մեր էութեան մասը կազմած ստրկամտութիւնից դեռ չենք կարողանում ազատագրուել, այն դարձել է մեր ծիների մասնիկը, որը մթագնում է մեր յիշողութիւնը եւ մղում է մեզ միշտ ենթակայի կարգավիճակով ապրելուն, մինչեւ իսկ անկախացած լինելով:
Անբացատրելին այն է, որ քաղաքական տարբեր կուսակցութիւնները, նոյնիսկ ընդդիմութիւն անունը կրողները, ոչ մէկ առարկում կամ ծպտուն հանեցին ընդունուող ՄՄի մտահոգիչ օրինագծի շուրջ, երբ այն արդէն մի քանի տարի ի վեր բանակցութիւնների օրակարգում էր:
Երկրում ապրող ժողովուրդը բացի իր կեցութիւնից բոլորովին չի հետաքրքրւում իր երկրի ճակատագրով, որը եւ բնականաբար անկաշկանդ գործելու հնարաւորութիւն է տալիս երկրի ղեկավարութեանը: Այնքան անկաշկանդ, որ ղեկավարութիւնը քննութեան հարց չի դարձնում երկրի եւ երկրում ապրողների ճակատագրին վերաբերող կարեւոր հարցերը, այլապէս ինչպէ՞ս արդարացնել հազիւ անկախացած մի երկրի կրկնակի ստրկացումը:
Մի երկիր, որի սահմանները դեռ չեն ճշդուած, դեռ պայքարի երկարատեւ ճամբայ ունի իր բռնագրաւուած տարածքները վերստանալու, երբ օրէ օր բնակչութեան թուով նուազում է եւ ամենահիմնականը՝ Արցախի առկախ, չլուծուած, բռնկուն հարցը ունի: Եւրոպական արժէքների հրապոյրով տարուած իշխանութիւնը է՛լ աւելի է վտանգում ե՛ւ Արցախի ճակատագիրը, ե՛ւ մեր պահանջատիրութեան հարցը եւ ընդհանրապէս մեր երկրի ապագայ ընթացքը:
Այս ամէնի հետ ամենաահազանգայինը տեղի մտաւորականութեան մէջ արդէն շրջանառող Արցախի բանակցութիւններում զիջման դիմելու, այսպէս կոչուած «բռնագրաւած» տարածքները վերադարձնելու համաձայնութեան միտումն է, խուսափելու համար հաւանական պատերազմից: Դա նշանակում է, որ այդպիսի ծրագիր ունի իշխանութիւնը, որը մտաւորականութիւնից դանդաղօրէն փոխանցուելու, տարածուելու է ժողովրդի մէջ: Ինչպէ՞ս որակաւորել, ի՞նչ անուն տալ այս մտածողութեանը՝ անտարբերութի՞ւն իր հողի ու իր սերունդների ճակատագրի հանդէպ, անգիտութի՞ւն իր երկրի պատմութիւնից, քանի որ մեր ազգային պատկանելիութիւնը նրանք դարձնում են մեր կողմից թշնամու հողը բռնագրաւած տարածք եւ ամենայն հանգստութեամբ համաձայն են այն ետ վերադարձնելու պահանջատէրին, այսինք ազերիներին, որոնք ոտով ու գլխով տէր են կանգնում մի քանի տասնամեակ իրենց տիրապետութեան տակ պահած շրջաններին: Ահա հողատէրի եւ բռնագրաւողի հոգեբանութեան ու մտածելակերպի տարբերութիւնը, ահա անվերջ կորցնողի եւ բռնագրաւած հողերով ժողովուրդ ու երկիր դարձողի տրամաբանութիւնը:
Իշխանութեան այն ղեկավարները, ովքեր խանգարեցին մեր ամբողջական յաղթանակին Արցախում, յաղթող երկիրը դրեցին բանակցութիւնների երկարատեւ բզկտումների մէջ, միակուռ երկիրը դարձրին անջատ, իր սահմանային չլուծուած հարցերով դեռ մեծ տէրութիւնների քմահաճոյքից կախուած, առանց ամօթի շարունակում են իրենց աւերիչ գործը, նոյնիսկ համարձակւում են քննադատել երկրի ներկայ իշխանութեանը, իբրեւ թէ ժողովրդի վիճակով մտահոգուած, մոռանալով, որ իրենք հիմքը դրին մեր այս անկայուն անկախութեանը, աւազակային կառավարութեան սիստեմին, Արցախի կախեալ վիճակին:
Մեր այս բարձիթողի մատնուած վիճակի եւ ազգային պատկանելիութեան անտարբեր կեցուածքի դիմաց մեծ պետութիւնները, ինչպէս միշտ, ազատօրէն մեր ճակատագիրն են որոշում:
Մեծ տէրութիւնների քաղաքական դիւանագիտութեան ամենակարեւոր խնդիրը իրենց ապագայ շահերի պաշտպանութեան հրամայականից դրդուած անուղղակի կերպով իրենց նպատակադրած երկրի քայքայումն է, որն սկսում են աննկատ, դանդաղօրէն, աստիճանաբար, տարիներ առաջ, տարբեր երկրներում տարբեր միջոցներ օգտագործելով:
Գաղտնիք չէ, որ այսօր Հարաւային Կովկասում Ռուսաստանի հզօրանալը ձեռնտու չէ ԱՄՆին, որը ձգտում է իր հսկողութեան տակ պահել այդ շրջանը եւ մեր խախուտ պետականութիւնը օգտագործում է իր շահերը ամրագրելու համար, իսկ մեր երկրի թուլամորթ ղեկավարութիւնը ամէն ինչով ծնկաչոք ընդառաջում է նրանց պահանջներին: Ահա թէ ինչու անտարբեր է իր երկիրը քայքայող ամենամեծ աւերի՝ բնակչութեան արտագաղթի հանդէպ:
Բոլորս բաւարարւում ենք «Հայաստանը դատարկւում է» նախադասութեան արտաբերումով, որը մէկ երկու ախ ու վախից յետոյ մոռացւում է, ինչպէս ամէն ինչ: Որ Հայաստանը դատարկւում է, նոր երեւոյթ չէ, ոչ էլ որեւէ ձեւով արդարացուող պատճառ, այլ Հայաստանը դատարկելու հետեւողական ծրագիր, Հայաստանին իրենց կամքը պարտադրող պետութիւնների կողմից: Ժողովրդին այս աւերիչ ծրագիրը բացատրող, հասկացնող, միջոցներ, յարաբերութիւններ են պէտք: Մեր երկրում ժողովուրդը այդ դաստիարակութեան հնարաւորութիւնը չունեցաւ: Հազիւ ծիլ տուած ազգայնութիւնը կոպտօրէն ջախջախուեց աւազակային իշխանութեան պարտադրանքի տակ: Այսօր մեր ժողովրդին իր հողին կապելու դաստիարակութիւն պիտի սկսել: Մարդուն չես կարող պարտադրել, որ մնայ իր երկրում, բայց նրան հոգեբանօրէն եւ մտածելակերպով յղկելով, կարող ես կապել իր հողին, իր շրջապատին, յատկապէս իր արմատներին: Իւրաքանչիւր մասնագիտութիւն ունի իր խօսքի կուլտուրան (մշակոյթը-Խմբ.), իր բառապաշարը, ոճաբանութիւնը, ներազդումը, մենք պիտի մշակենք ժողովրդին յղկելու, իրեն եւ իր երկրին տէր կանգնելու պատասխանատուութիւն ու քաղաքական կեցուածք որդեգրելու այդ բառապաշարը: Խօսքի կառուցման օրինաչափութիւնները, լսարանի վրայ ներգործման միջոցների կիրառումը անհրաժեշտութիւն է այսօր: Դրանք իրենց իմաստաբանական յատկանիշներով յղկելու են հանրութեան: Մինչեւ օրս մեր ժողովուրդը չի գնահատում այն առաւելութիւնը, որ իր երկրի բնակչութիւնը միակուռ է, ամբողջովին հայութիւն, խօսում է մէկ լեզուով: Որտե՞ղ, ո՞ր երկրում կայ այս առաւելութիւնը: Ո՞ր երկրում չկայ աղքատութիւն, անօրինութիւն, ո՞ր մէկիս ընտանիքը չի անցել այդ դժուարին ճանապարհով կամ նաեւ այդ նոյն վիճակի մէջ չէ այսօր, բայց դա չի նշանակում առաւօտից մինչեւ գիշեր խօսել այդ մասին, անվերջ պախարակել երկիրը, մտածել միայն նախագահին փոխելու մասին, ինքն իրեն կրծել, թէ ինչո՞ւ երէկուայ իր աղքատ հարեւանը միանգամից հարստացաւ, իսկ ինքը՝ ոչ, ձգտել միայն արտասահման փախուստի, միայն հարստանալու մասին: Մեր այս ամէնօրեայ դժգոհութիւններով ի՞նչ ենք ներարկում մեր երեխաներին, ինչո՞ւ ենք թունաւորում երկրի յաջորդ տէրերին:
Վստահ եմ, երկիր այցելող իւրաքանչիւր անձ առաջին հերթին բախւում է տաքսու վարորդների դժկամ յայտարարութեանը՝ «Բա սա ապրելու երկի՞ր է»: Մարդը շփոթում, նոյնացնում է երկիր, հող, արեան բաղադրութիւն հասկացութիւնը վատ իշխանութեան հետ եւ բոլորովին չի մտածում բողոքելու փոխարէն մաքրել, կարգի բերել իր վարած մեքենան, որ յաճախորդին յարմարաւէտ երթ տայ: Կարծես իր այդ փնթի ու փոշեծածկ, աղտոտուած մեքենայի համար էլ երկիրն է մեղաւոր: Իւրաքանչիւր անձ բողոքելուց առաջ պիտի հարցնի ինքն իրեն, թէ ինքը ի՞նչ է անում, որքան է ներդնում իր երկրի համար:
Գաղտնիք չէ, որ գոյութիւն չունի ժողովուրդ-իշխանութիւն երկխօսութիւնը: Մեր իշխանութեան բոլոր ճիւղերում բացակայում է հաղորդակցութեան մարտավարութիւնը, լեզուի, արտայայտման կուլտուրան: Ի սպառ բացակայում է վիճելու կուլտուրան, գոյութիւն չունի ժողովրդի ձայն ներկայացնելու պատասխանատուութիւն- յղկուածութիւնը: Ով ինչ մտածում, այն էլ արտաբերում է, արհամարհելով տեղը, դիրքը, լսարանը: Շուկայական, վաշխառու մտածելակերպն ու վարուելակերպը անընդունելի ցածր մակարդակ են ստեղծել երկրում: Այս ամէնի համատեղումը իրաւունք է տալիս իւրաքանչիւր անձի առանց լուրջ մտածումի, պատահական հարցադրումներով հանդէս գալու թէ երկրում, թէ երկրից դուրս, առանց ծանրակշիռ ծրագիր-որոշումների ժողովրդին իշխանութեան դէմ հանելու:
Համատարած մի մտածողութեամբ է շնչում մի ամբողջ ժողովուրդ, որ եթէ երկրի նախագահին փոխեն, ամէն ինչ կարգի կ՛ընկնի, մոռանալով, որ ամբողջ համակարգն է ծանր ախտով վարակուած, եւ փրկուել կարելի է միայն ողջ համակարգի մինչեւ վերջին ծառայողը փոխելով: Իսկ հարցերի հարցն այն է, թէ կարելի՞ է գտնել նոր համակարգի արժանի թեկնածուներ:
Այսօր ազգովին կանգնած ենք մեր առաջընթացի ուղին ճշդող անյետաձգելի որոշման առջեւ՝ մեր ուշացած պահանջատիրութեան հարիւրամեայ տարելիցի շեմին եւ դեռ ոչ մէկ առաջընթաց կամ նորութիւն ունենք մեր գործելակերպում: Մեր պահանջատիրութեանը վերաբերող պետական օրինագծի նոյնիսկ ոչ մէկ նախագիծ, ոչ մէկ քննարկում կամ քայլ հայ-թուրքական համաձայնագրից պետական ստորագրութիւնը ջնջելու: Ոչ մէկ ծրագիր՝ արթնացած, ինքն իրեն բացայայտած հայութեան համար, նոյնիսկ այն դէպքում, երբ նրանք ինքնակամօրէն իրենց կեանքը վտանգելով իրենք են բացայայտուել, նոյնիսկ իրենց լեզուն հայերէն են սովորում, այն լեզուն, որն Սփիւռքում արհամարւում, գնալով հանգչում է:
Մօտ 100 տարի է մենք անտեսել ու լռութեան ենք մատնել թուրքերի մերձեցումից կամ բռնաբարուած հայերից ծնուածներին: Ոչ մէկ աշխատանք ենք տարել նրանց փնտռելու, նրանց հայութեան վերադարձնելու, կապելու համար: Բայց չէ՞ որ նրանք գոյութիւն ունեն եւ շատ են թուով, չէ՞ որ ամէն ինչից առաջ մենք կարիք ունենք թուի եւ նաեւ նրանց օգնութեան, չէ՞ որ նրանց էլ կարող ենք օգտագործել մեր պահանջատիրութեան հարցում: Ինչո՞ւ մեծ պետութիւններից չենք սովորում ներքին համախոհներ փնտռելու քաղաքականութիւնը, փոխանակ զոհ դառնալու դրան:
Արագօրէն մօտեցող 100ամեայ տարելիցի շեմին մեր երկրում չենք տեսնում ոչ մէկ պաստառ կամ ծանուցում Ցեղասպանութիւնը դատապարտող, կամ կոչ՝ թոյլ չտալու, որ երբեւէ Տէր Զօր ու Սումգայիթ կրկնուի, որ մենք ազգովին, երկրով եւ էութեամբ  գործուած 100ամեայ գազանային ոճրագործութեան դատապարտողն ու պահանջատէրն ենք: Ե՞րբ է լինելու այս ամէնը կամ երբեւէ լինելո՞ւ է արդեօք…
Դրա փոխարէն սպասում ենք օտար պետութիւնների ողորմածութեանը, հաւանաբար նաեւ՝ թուրքերի նոր համաձայնագրին: Յոյսներս դրել ենք թուրքերի ցաք ու ցրիւ արթնացումին եւ վստահաբար երկրում բաւարարուելու ենք Եղեռնի յուշարձանի առջեւ ինչպէս միշտ անզօր ու գլխիկոր կանգնելով, իսկ արտերկրում արդէն խորհրդանիշ դարձած հոգեհանգստեան ձեռնարկներով, օտար քաղաքական գործիչների դիւանագիտական ստայօդ ճառերի երեկոներով:
Արդէն տարիներ է ես շեփորահարում եմ Սփիւռքի ձայնի միջոցով արեւմտահայութեան պահանջատիրութիւնը պարտադրել մեր պետութեան, քանի որ երկրի բնակչութեանը բոլորովին չի հետաքրքրում այդ հարցը, եւ հիմնականում ջարդի ենթարկուած, իր հողից դուրս նետուած արեւմտահայութեան սերունդն է Սփիւռք կազմողը:
Սփիւռքը իր լռութեամբ կորցնում է իր դիմագիծը, սեղմուել փոքրացել է հայախօս տարրը, բոլորը խօսում են արեւմտահայերէնի կորստից, սակայն ոչ մէկ միջոց է ձեռնարկւում դրա զարգացման համար: Նայեցէք ձեր շուրջ, հայախօս ձեռնարկների մասնակիցների թուին, լինի արուեստի թէ որեւէ նիւթի վերաբերող, խղճուկ, ողբալի վիճակ: Սփիւռքում հայ ստեղծագործողները եթէ զուարճութիւն, երգ ու պար չեն ներկայացնում, անգործութեան են մատնուած: Լաւագոյն դէպքում առաւելութիւնը տրւում է հայաստանեան ստեղծագործողներին, հոգ չէ, որ Սփիւռքի մշակոյթը չի զարգանում, որ նոր շնորհալիներ չեն աճում, որ հայ միտքը, հայ ոգին տեղի հայութեան մասնիկը չի կազմում, այն էլ այն դէպքում, երբ գնալով շատանում է սփիւռքահայութեան թիւը: Հոգ չէ, որ ամէնուրեք գործող, դժուարութեամբ իրենց գոյութիւնը պահող հայկական դպրոցներում գնալով անուշադրութեան է մատնւում հայոց լեզուն: Որ հայկական դպրոց աւարտողը ընդհանրապէս հայերէն չի ուզում խօսել: Ինչպէ՞ս խօսի, երբ չի մշակուել հայկական լուրջ ձեռնարկներով, ականջը դատարկ է հայերէնի բառապաշարից: Հո կոյր չէ՞, տեսնում է, թէ որքան ոտնահարուած է իր լեզուն, իր մշակոյթը: Նա ականատես է, թէ ինչ դժուարութիւն են կրում բարձրագոյն արուեստ տարածողները, լինի անհատ թէ կազմակերպութիւն:
Սփիւռքում բարձրագոյն մակարդակով գործող միակ երաժշտական «Լարք» կազմակերպութիւնը հազիւ է պահում իր գոյութիւնը: Այն ինչ պէտք էր, որ այն անդադար համերգներ ունենար ամբողջ Սփիւռքի տարածքով, չէ՞ որ այնտեղ կրթւում են նաեւ մեր ապագայ սերնդի շնորհալիները: Դեռ ասպարէզ չմտած, ինչո՞ւ ենք փակում նրանց ուղին:
Այո, իւրաքանչիւր հայի պարտքն է զօրավիգ կանգնել իր հայրենի երկրին, բայց չէ՞ որ օտար հողում էլ հայրենիք են ստեղծել համայնքները, առանց հողի իրենց ստեղծած կազմակերպութիւններում հայրենի ոգի դաստիարակելով սերունդներին, եւ դրանք պահելու պարտականութիւնը ընկած է նոյն Սփիւռքի ուսերին: Եթէ այդ կազմակերպութիւնները չպահուեն, Սփիւռքի հայութեան գոյութիւնն է վտանգուած:
Ժամանակն է, որ հայրենի դրամատէրերը, որոնց թիւը օրէ օր աճում է, պարտք համարեն իրենց բաժինը ներդնել նոյն երկրին, որը հնարաւորութիւն է տալիս իրենց արագօրէն հարստանալու: Այսօր մեր երկիրը եկեղեցախեղդ է լինում կառուցուող նորանոր շքեղ եկեղեցիներից, այն դէպքում, երբ երկիրը բնակչութեամբ նուազում է, երբ չքաւորների ու անգործների թիւն է աւելանում: Այդ եկեղեցիներից ո՞ր մէկն է օգնում աղքատութեան մէջ, հացի կարօտ անձերին:
Աւելի մարդասիրական ու հայրենանուէր քայլ չէ՞ր լինի, եթէ այդ եկեղեցիների փոխարէն գործատեղիներ բացէին, մարդավայել ծերանոցներ, որ ծերերին փրկէին փողոցներում մուրացիկութիւն անելուց կամ «Օրրան»ի պէս հաստատութիւններ՝ երեխաներին լիարժէք հոգատարութիւն տալու: Ամէն ինչում ընդօրինակում են Ամերիկային, իսկ ինչո՞ւ չեն ընդօրինակում, որ Ամերիկայում բոլոր հաստատութիւնները պահւում են ունեւորների նուիրատուութիւնների շնորհիւ:
Եկեղեցախեղդ ենք լինում նոյնիսկ մեր պահանջատիրութեան մէջ: Մեր երկրից դուրս միայն պահանջում ենք մեր եկեղեցիների վերադարձը, աւելի մտահոգ ենք մեր եկեղեցիների աւերումով, կարծես դրանք Սփիւռքի պէս օտար հողերի վրայ են կերտուած, եւ մեր կորուստը միայն մեր աւերուող եկեղեցիներն են: Ոչ մէկ բառ, ոչ մէկ յիշատակում մեր բռնագրաւուած տարածքների, շինութիւնների, դաշտերի ու արտերի, կողոպտուած ու իւրացուած ունեցուածքների մասին: Միթէ՞ թուրքերը միայն դրանք բռնագրաւեցին: Միթէ՞ 100րդ տարելիցի շեմին չենք ճշդելու, որ Ցեղասպանութիւնը մեր կրօնքի համար չէր, այլ մեր տարածքներին ու ունեցուածքին տիրանալու, որ վերջապէս լիարժէք պահանջատէր դառնանք:
Ների՛ր, սիրելի ընթերցող, որ այս տարեմուտի խոհերն էլ շաղախուեցին մեր ամենացաւոտ հարցով, որ անցնող տարուայ ամփոփումը երջանիկ հպարտանքով չողողուեց, այս տարեմուտն էլ հոգեկան ալեկոծումների ու ապագայի անհանգիստ ապրումներով ծանրաբեռնուեց: Եւ ինչպէ՞ս կարող ենք երջանիկ գնահատանք տալ այս անցնող տարուան, երբ մեր ժողովրդի մի ճնշիչ հատուածը պատերազմի թոհ ու բոհի մէջ, սարսափահար ու տեղահանուած, վաղուայ անորոշ ճակատագրով եւ կորուստներով է ապրում: Ի՞նչ է բերելու այս Նոր Տարին Սիրիայի հայութեանը եւ, ընդհանրապէս, Միջին Արեւելքին, այնտեղ հաստատուած մեր համայնքներին: Մենք միայն մտահոգուած ենք հայրենի երկրի ներկայով եւ ապագայով, բայց չէ՞ որ Սփիւռքի ողնածուծը կազմող Միջին Արեւելքի մեր ժողովուրդն ու նրանց ստեղծած հարիւրամեայ հաստատութիւններն ու բարքերն են վտանգուած: Վտանգուած է մի ամբողջ հայ սերնդի ճակատագիր, դպրոցների, մարզական ու մշակութային կազմակերպութիւնների ապագայ գործունէութիւն: Ցիր ու ցան է լինում մի հսկայական միակուռ համայնք, աւանդապահ, իրար կապուած, իրար նուիրուած ընտանիքներ, հայրենանուէր համայնքներ: Պատերազմի գնդակներից ճողոպրած ժողովուրդը հանգիստ չի գտնում, ոչ հայրենիքում, ոչ որեւէ այլ երկրում: Ինչպէ՞ս հանգիստ գտնեն, երբ տուն ու տեղ, անասելի դժուարութիւններով ձեռք բերուածը լիովին կորցրած կամ բախտի քմահաճոյքին յանձնած, առանց դրամի ու ունեցուածքի փախչում, հեռանում են:
Չգիտեմ, դեռ որքան ենք կորցնելու մեր այս բարձիթողի, ճակատագրի քմահաճոյքին մատնուած վիճակով, բայց մի բան հաստատ է, որ յաջորդ տարին չենք կարող այս նոյն անտարբերութեամբ ու միայն սպասումով շարունակել: Չենք կարող թոյլ տալ, որ մեր ճակատագիրը ուրիշները տնօրինեն: Չենք կարող միայն բողոքներով սերունդ դաստիարակել, որովհետեւ յաջորդ տարին ամէն ինչից առաջ մեր 100ամեայ տառապանքի մուտքն է, եւ մենք պարտաւոր ենք որպէս դարաւոր ազգ, որպէս Դատ ունեցող երկիր ու ժողովուրդ յստակացնելու մեր կեցուածքը ե՛ւ Արցախի անկախու-թեան, ե՛ւ մեր պահանջատիրութեան հարցում:
Չենք կարող թոյլ տալ, որպէս պահանջատէր երկիր, մեր ամօթալի ստորագրութիւնը շարունակուի մնալ մեր իրաւունքները ոտնայարող թուրքական փաստաթղթերում:
Թող այս գալիք տարում Սփիւռքը հաստատի ինքն իրեն ու իր օրինական պահանջատիրութեան ձայնը պարտադրի մեր երկրին, այնպէս ինչպէս համընդհանուր մասնակցութիւնն է ներդնում Համահայկական Հիմնադրամին:
Իւրաքանչիւր սերունդ իր յաղթանակն է արձանագրում պատմութեան մէջ. թող այս գալիք տարին դառնայ մեր սերնդի վերը նշուած պահանջների յաղթանակի սկիզբը:
Այս Նոր Տարին թող նոր գործելակերպի տարի լինի ողջ հայութեան համար՝ աւելի մտածուած ու ծրագրուած շարունակելու մեր ապագան, աւելի լուսաւոր ճանապարհ հարթելու մեր սերունդներին:

Սան Ֆրանսիսքօ

—————————————————————-

Շնորհաւոր Նոր Տարի եւ Սուրբ Ծնունդ

Մարդկային ցեղը մարդկանց բուժելու զօրութիւն ունի:
Այդ պատճառով՝ այն ամէնի հիմքում, ինչ մենք անում ենք, մարդկայնութիւնն է:
Զարմանալ կարելի է, թէ ինչե՜ր կարող ենք մենք անել, երբ միացնում ենք մեր ջանքերը:
«Glendale Memorial Hospital»ը բացառիկ մակարդակի բուժսպասարկում է տրամադրում՝ համագործակցելով մեր համայնքի հետ: Ձեզ եւ Ձեր ընտանիքին բուժելիս՝ մեր բժիշկները եւ բուժանձնակազմը մարդկայնութիւն են

տարածում այն ամէնով, ինչ անում են:
Ձեր պահանջները բաւարարող բազմակողմանի ծառայութիւններ.
- Սրտաբանական կենտրոն
- Ուղիղ եւ հաստ աղիքի վիրահատութիւնների ինստիտուտ
- Նուազագոյն ինվազիւ վիրաբուժական ծառայութիւններ
- «Marcia Ray» կրծքի կենտրոն
- Կանանց կենտրոն
- Օրթօպեդիական ծառայութիւններ
- Շտապ բուժօգնութեան ծառայութիւններ/կրծքավանդակի ցաւի կենտրոն
- Վարքաբուժական բաժանմունք
- Կաթուածի ծրագիր
- Վէրքերի ապաքինման եւ հիպերբարիկ բժշկութեան կենտրոն

————————————————————————————————

Ամանորի Եւ Ս. Ծննդեան Բարեբաստիկ Տօներուն Առիթով

ՏԷՐ ԵՒ ՏԻԿ.
ՅԱԿՈԲ ԵՒ ՄԻՆԱ
ՇԻՐՎԱՆԵԱՆ
ԵՒ ԸՆՏԱՆԻՔ

Իրենց Սրտագին
Շնորհաւորութիւնները Կը Յայտնեն
Բարեկամներուն
Եւ Ազգականներուն

ՄԱՂԹԵԼՈՎ
ԱՆՈՆՑ ԵՐՋԱՆԻԿ
ԵՒ ԲԱՐԵԲԵՐ ՏԱՐԻ ՄԸ